Het Parool 6-4-2017

Levert beleggen of sparen bij de bank weinig op? Crowdfunding kan een uitkomst zijn, zo ervaren investeerders. Een handleiding.

Crowdfunding, een uit de Verenigde Staten overgewaaide vorm van publieksfinanciering, waarbij een grote groep mensen rechtstreeks – zonder tussenkomst van bank of broker – in een onderneming investeert, is een bekend ­fenomeen geworden.

Door allemaal een klein bedrag in te leggen zorgt die ‘menigte’ (crowd) voor het kapitaal dat nodig is om de plannen van een ondernemer te realiseren. Werd in 2012 in Nederland met crowdfunding nog maar 14 miljoen euro aan investeringskapitaal ingezameld, vorig jaar was dat al 170 miljoen euro.

Samen maakten investeerders daarmee 4800 projecten en ondernemingsplannen mogelijk, blijkt uit onderzoek door crowdfunding adviesbureau Douw & Koren. Reden genoeg het fenomeen eens nader uit te leggen en na te gaan of het een alternatief is voor beleggen of sparen.

Hoe werkt crowdfunding precies?
Een ondernemer wil een bedrijf opstarten of uitbreiden, maar heeft daarvoor te weinig geld. Daarom omschrijft hij zijn bedrijfsidee op een crowdfundingswebsite en vermeldt daarbij het benodigde investeringsbedrag. Zo ­bereikt hij een groot publiek en kunnen geïnteresseerden inschrijven en geld uitlenen.

Het idee hierachter is dat meerdere personen een klein bedrag inleggen en dat deze investeringen het ondernemersplan volledig financieren. Daarin verschilt crowdfunding van het gewone bankkrediet, waarbij er sprake is van één investeerder die het benodigde bedrag alleen ophoest.

Het crowdfundingsplatform evalueert het ondernemersplan en beslist of het op de website wordt aangeboden. Het controleert ook de finan­ciële haalbaarheid van het project, om oplichting of fraude te voorkomen.

Op de meeste crowdfundingswebsites ontvangt de ondernemer het geïnvesteerde geld pas als ten minste honderd procent van het benodigde bedrag bijeen is gebracht.

Komt de volledige financiering binnen de inschrijvingstermijn van 31 dagen niet rond, dan krijgen de investeerders hun volledige inleg terug.

Waarom is het populair?
Sinds de financiële crisis van 2008 zijn banken terughoudender geworden in het verstrekken van leningen. Daarom zoeken ondernemers naar andere manieren om hun bedrijfsfinanciering rond te krijgen. Spaarders zien op hun beurt door dalende rentes en stijgende inflatie hun spaargeld verdampen.

Zij kijken naar mogelijkheden om hun vermogen te doen groeien. Crowdfunding kan voor beide uitkomst bieden. Hoe succesvol het kan zijn, laat WakaWaka zien.

Deze maker van lampjes op zonne-energie haalde met tien crowdfundingcampagnes in totaal meer dan 2,5 miljoen euro op. Voor elke lamp die WakaWaka in Nederland verkoopt, geeft het bedrijf er één weg aan mensen zonder stroom. In totaal staken 12.000 investeerders geld in de ­sociale ­onderneming.

Welke soorten crowdfunding zijn er?
Crowdfunding kan op grofweg drie manieren. Zo kun je je geld uitlenen, ook wel loan-based crowdfunding ­genoemd. De investeerder leent geld, de ondernemer ­betaalt dat naar verloop van tijd met rente terug.

De Nederlandse crowdfundingwebsites Collin Crowdfund en Geldvoorelkaar brengen geldvragers en geldschieters bij elkaar. Beide platforms bemiddelen in financiering voor het midden- en kleinbedrijf (mkb).

Collin Crowdfund kent zo’n 9700 investeerders, die gemiddeld 9,5 investeringen doen voor 1330 euro. Het jaarlijks netto rendement na aftrek van beheerskosten en verzuimde terugbetalingen (bijvoorbeeld bij faillissement) bedraagt 3,75 procent. De looptijd van een lening varieert bij beide platforms tussen de 7 en 84 maanden.

Een tweede manier van publieksfinanciering is het ­kopen van bedrijfsaandelen, ook bekend als equity-based crowdfunding. De ondernemer beschikt daarmee over een start- of werkkapitaal, de investeerder profiteert van eventueel dividend en waardevermeerdering van zijn aandelen.

Tenzij een onderneming failliet gaat of verlies lijdt; dan lijdt de investeerder mee. In Nederland zijn Eureeca en Symbid actief op het ­gebied van aandelenfinanciering. Symbid telt ruim 45.000 actieve beleggers, samen goed voor 16 miljoen euro aan geïnvesteerd kapitaal. Concurrent Eureeca heeft zo’n 13.000 private investeerders, met een gemiddelde ­investering van 5400 euro.

Beide crowdfundingsplatforms richten zich op bedrijven die tussen de 50.000 en 2,5 miljoen euro aan kapitaal nodig hebben om verder te kunnen groeien. En er is de beloning ofwel reward-based crowdfunding. De investeerder financiert in dat geval de ontwikkeling van een product om dit later als beloning te ontvangen of daar een korting op te bedingen.

Succesvolle campagnes uit het verleden zijn onder meer het slimme horloge Pebble (28,5 miljoen euro opgehaald) en de virtual reaility-bril Oculus (2,2 miljoen euro opgehaald). Oculus werd na de geslaagde publieksfinanciering in 2014 voor 2 miljard dollar ingelijfd door Facebook.

Kan iedereen aan crowdfunding doen?
Ja, crowdfunding is een relatief laagdrempelige manier van beleggen. Zo kun je bij Symbid al instappen vanaf 20 euro, bij Geldvoorelkaar vanaf 100 euro en bij Collin Crowdfund vanaf 500 euro.

Sinds april 2016 moeten crowdfundingsplatforms wel een investeerderstoets afnemen bij iedereen die 500 euro of meer investeert. Daarbij vragen ze naar de kennis die de investeerder heeft van crowdfunding of hij ervaring heeft met beleggen en hoeveel van zijn vermogen hij in crowdfunding wil steken.

Aan crowdfunding zijn kosten verbonden. Zo brengt Symbid 2,5 procent van het geïnvesteerde bedrag in rekening voor investeringen onder de 5000 euro, daarboven 1 procent.

Collin Crowdfund kent een jaarlijkse beheersvergoeding van 0,85 procent over het geïnvesteerde bedrag. Bij Geldvoorelkaar betaal je elk jaar een ‘succes-fee’ van 0,3 procent over de investering. Die kan maximaal oplopen tot 2,1 procent bij een looptijd van 84 maanden.

Hoe weet je dat je met goede partijen in zee gaat?
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op crowdfundingsplatforms, maar alleen als er sprake is van uitlenen van geld aan bedrijven (loan based) of investering in aandelen (equity based). Daarvoor moet een platform een vergunning of ontheffing van de AFM hebben. Dat kun je nagaan in het crowdfundingsregister op afm.nl.

Ook de platforms doen aan risicoanalyse.”Elk ­bedrijf dat zich aanmeldt, wordt eerst gecontroleerd door een onafhankelijke kredietbeoordelaar,” aldus Jan-Willem Onink, commercieel directeur van Collin Crowdfund.

Is die score voldoende, dan krijgt de ondernemer bezoek van een crowdfundcoach. Die houdt de onderneming goed tegen het licht en komt zo tot een oordeel over de financiële haalbaarheid van de leningaanvraag.

Als ook de haalbaarheid positief wordt beoordeeld, ­belandt de aanvraag bij de Riskcoach, een aan het crowdfundingsplatform verbonden kredietdeskundige. Die geeft advies aan de zogenoemde Groenlicht Commissie.

“Die besluit ten slotte of een leningaanvraag op de website komt,” zegt Onink. “Daarna is het aan de crowd of die het bedrijfsplan interessant genoeg vindt. De investeerders hebben het laatste woord.”

Bij Collin Crowdfund haalt zo een op de drie leningaanvragen de website. De selectieprocedure verschilt per crowdfundingsplatform.