Slow Food Youth Network 28-02-2018

Voor haar onderzoek spreekt Susan Drion, voorzitter van SFYN Nederland, met boeren die alternatieve financieringsvormen in de praktijk hebben gebracht. Ze bundelt al deze ontmoetingen in een portretserie die als basis zal dienen voor een ‘best practice guidelines’ voor alternatieve financiering in de landbouw. Zo kunnen ook andere boeren en investeerders leren van deze ervaringen. Maarten Jansen introduceert Susan in de wereld van crowdfundingplatforms.

Dat hadden ze nog niet eerder meegemaakt bij Collin Crowdfund: Maarten Jansen, eigenaar van veehouderij Mangalicahof, verraste iedereen met een crowdfunding campagne van €140.000 die in minder dan drie kwartier is volgeschreven. Als boer hoef je geen rascommunicator te zijn om te crowdfunden, laat Maarten zien. Deze vastberaden vakman is liever bezig met zijn bedrijf: “Ik maak het liefst vlees wat lekker is”. Om Maartens verhaal te horen, rijden we door de dikke mist naar het uitgestrekte Drenthe. In de stilte van de mist doet de boerderij sober aan. Veel van het vee zien we niet, de Angus-koeien staan in de stal en de meeste wolvarkens staan verderop in het dorp.

Na een straf bakje koffie laat ik mijn nieuwsgierigheid op Maarten los. Crowdfunding heeft in de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen. Als de bank niet financiert, wordt er vaak als eerste naar crowdfunding gekeken. Ook boeren hebben crowdfunding ontdekt en gebruiken het op verschillende manieren. Sommigen zetten hun eigen informele campagnes op voor specifieke investeringen, zoals bij het Hofweb. Anderen, zoals Boerderij Eyckenstein, gebruiken crowdfunding om op voorhand geld te steken in hun productiemiddelen en betalen dit later terug met producten, dit heet voorfinanciering. Bij deze vormen komt geen platform aan te pas. Daarnaast zetten boeren crowdfundingplatforms in, deze organisaties beoordelen financieringsaanvragen en regelen de campagne. Een crowdfundingplatform puur voor boeren lijkt er nog niet te zijn. Ik ben geïnteresseerd in Maartens keuze voor een crowdfundingplatform en hoop erachter te komen wat zijn campagne nu zo succesvol maakte.

Om uit te kunnen breiden had Maarten €140.000 nodig. Dit geld werd gebruikt voor de financiering van voer –en opfokkosten van varkens en rundvee, de aankoop van rundvee en een meststrooier en aangewend als werkkapitaal. Bij Collin Crowdfund had hij een financieringsaanvraag voor een lening uitstaan waarop burgers zich konden inschrijven. In totaal hebben 174 burgers een bedrag geïnvesteerd, waarmee het gewenste bedrag werk bereikt. Binnen zestig maanden wordt de lening door Maarten afgelost tegen een rente percentage van 7.5 procent.

Maarten, wat voor bedrijf heb je precies en waarom wilde je zo graag uitbreiden? 
“Wij hebben Angus koeien, wolvarkens en schapen en maken daarvan vlees wat lekker is,” vertelt Maarten. “Mijn grootmoeder was de eerste vrouwelijke slager in het land. We verwerken het vlees zelf. Dat verkopen wij aan bijzondere klanten: Marqt, Hanos, Niggeman en Edeka. Onze klanten zijn tevreden en willen meer vlees afnemen. En daarom groeien we redelijk snel.”

Crowdfundingplatforms als nieuwe banken?
Zoals Maarten over crowdfunding praat, klinkt het niet veel anders dan lenen bij de bank. Zijn aanvraag werd nauwkeurig beoordeeld door Collin Crowdfund en hij heeft geen persoonlijke relatie met zijn financierders. “Er is een open dag geweest voor financierders. Dat was leuk. Maar een directe binding met hen heb ik nog niet verder mogen ervaren. Van die vleespakketten, die ze als voucher bij hun investering kregen, is er nog niet één iemand geweest die ‘m heeft opgehaald,” vertelt Maarten.

Op de website van Collin Crowdfund kan je precies terugvinden waarop zij hun financieringsaanvragen beoordelen: de ondernemer zelf, het concept van het bedrijf, solvabiliteit, rentabiliteit, liquiditeit, risico’s en zekerheden. Dit zijn de dingen waar een bank ook naar kijkt. Alleen de bron van het geleende geld is anders: de bank die geld van spaarrekeningen inzet of burgers die hun eigen vermogen uitlenen. De gelijkenissen zijn ook niet zo gek; Maarten vertelde me dat Jeroen ter Huurne, de man achter Collin Crowdfund, een voormalig lokaal directeur van de Rabobank is. Zouden crowdfundingplatforms kunnen gaan functioneren als een nieuw soort banken?

€140.000 in minder dan een uur
Terug naar Maarten, die ook Collin Crowdfund verraste met zo’n goedlopende campagne. Ik vraag hem waar hij dit succes aan dankt.

Maarten: “Je moet wel in staat zijn om een consument tevreden te maken. Dus ik denk dat je een zekere aaibaarheid moet hebben in je bedrijf en dat moet je kunnen uitdragen. Daar hoort toch ook een bepaalde gevoelsbeleving bij. Dat gaat lastiger als de boerderij op een industrie terrein ligt. Wij zitten hier mooi onder de eiken met de beesten buiten. En we hebben klanten met naam die iedereen kent. Niemand denkt dat deze zo omvallen of zich terug trekken. Dit geeft investeerders zekerheid over de afzet.”

Wat is voor jou de meerwaarde om via crowdfunding te financieren?
Maarten: “Ik denk dat we meer draagvlak krijgen met crowdfunding. Bij een bank heb je alleen maar een paar anonieme stropdassen die een besluit nemen. Op het moment dat jouw voorstel één keer is afgewezen krijg je die stropdassen niet meer mee. Ik denk dat dat het grootste verschil is. Het is in ieder geval een bijkomstigheid bij banken dat ze vrij inflexibel zijn.”

Het is mooi om te zien dat door de opkomst van crowdfundingplatforms ook boeren zoals Maarten financiering kunnen vinden om hun dromen waar te maken. Toch schrok ik ook van het hoge rentepercentage, wat niet ongebruikelijk is bij crowdfunding. Voor de Nederlandse boer is de kostprijs gestegen en de verkoopprijs gedaald de afgelopen jaren. Kunnen zij zich dit soort leningen wel veroorloven met de geringe winst die zij maken? En is er op deze platformen wel plaats voor boeren die vooral maatschappelijk rendement, in de vorm van biodiversiteit of zorg, leveren? Nu mijn zoektocht op zijn einde loopt, hoop ik dit antwoord te vinden.